توجه آگاهی (ذهن آگاهی) Mindfulness

لنگر انداختن با تنفس آگاهانه (مایندفولنس)

وقتی در یک موقعیت استرس زا هستید، هیچ چیز شما را آرام نمی‏کند. این مسأله به­ این دلیل است که بدن شما طی میلیون‏ها سال در مواقعی که در یک موقعیت چالشی یا تهدید کننده هستید، برای داشتن پاسخ “جنگ و گریز” تکامل یافته است. پاسخ جنگ و گریز به این معنی است که بدن شما خودش را آماده می‏کند که یا فرار کنید و یا بمانید و بجنگید.

منبع: درمان پذیرش و تعهد با عشق (سفارش این کتاب)/ نویسنده: راس هریس/ مترجمان: پیمان دوستی، سپیده هدایتی، حسین محققی

سفارش این کتاب

ضربان قلبتان بالا می‏رود، ماهیچه‏ها منقبض می‏شوند، سطح آدرنالین افزایش می‏یابد و شما احساساتی قوی مانند ترس یا عصبانیت را تجربه می‏کنید. تا کنون هیچ تکنیک آرام سازی شناخته نشده تا بشر را، زمانی که در یک موقعیت چالش­انگیز است آرام کند.

تکامل با شما در این زمینه پیوند خورده است. اگر یک دیو مرگبار با آرواره‏های شکاف‏دهنده و دندان‏های بسیار تیز به دنبال شما باشد، می‏خواهید با سرعت هر چه تمام فرار کنید یا بمانید و بجنگید. مسلماً مغز شما نمی‏خواهد که دراز بکشید و آرام باشید؛ بنابراین تکنیک های آرام سازی، زمانی که در موقعیت چالشی یا تهدید کننده هستید کار نمی‏کند.

دانلود ویدئو کارگاه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد

اگر تابه‌حال تکنیک‌های آرام سازی را یاد گرفته‏اید، آن را با تجارب خود بررسی کنید. این تکنیک‌ها زمانی تأثیر مثبت دارد که در آرامش بسر می‌برید، مثلا زمان استراحت و نهار در پارک، زمان گوش دادن به CD در اتاق خواب، زمانی که بعد از کلاس یوگا روی زمین دراز کشیده‏اید، یا روی یک راحتی در اتاق درمانگر خود نشسته‏ اید.

ولی عملاً شما را هنگامی که در میان یک موقعیت چالشی مانند سخنرانی، امتحان، رفتن به مصاحبه و یا هنگام یک مشاجره با همسرتان در مورد مسأله­ای دردناک هستید، آرام نمی‏کند.

بیش‏تر افراد تنفس آگاهانه را آرام بخش می‏یابند، اما مهم است که بدانید: تنفس آگاهانه از تکنیک های آرام سازی نیست. تنفس آگاهانه مانند لنگر انداختن است. هنگامی که شما در وسط یک طوفان عاطفی هستید، شما را از دست طوفان خلاص نمی‏کند ولی محکم و ثابت نگاه‏تان می‏دارد تا طوفان تمام شود.

پس تنفس آگاهانه در ابتدا و مهم‌تر از همه یک لنگر است وشما را تا زمانی که طوفان تمام شود ثابت نگه می‏دارد؛ اما این یک راه جادویی برای آرام کردن امواج نیست. بدین معنی است که اگر به جای اینکه با آن به عنوان یک تکنیک آرام سازی برخورد کنید، به عنوان یک راه ثابت و محکم نگه داشتن خود توجه کنید، می‏توانید بهترین نتایج را داشته باشید.

هدیه‏ ای به نام توجه کامل در روابط بر اساس درمان پذیرش و تعهد ( اکت ACT)

یک بعدازظهر آفتابی در پارک است. دخترکی جیغ کشان با دوچرخه ‏اش از تپه پایین می‏آید. فرمان دوچرخه را رها کرده است، دستانش را در هوا گرفته و فریاد می‏زند” به من نگاه کن! به من نگاه کن!”. مادرش با لبخند او را می‏نگرد.

یک زوج جوان بر سر یک میز، عاشقانه نشسته اند مرد می‏گوید”توچشمان فوق العاده‌ای داری” و دستان دختر را می‏گیرد.

دختر  می‏گوید “واقعاً”؟

دانلود ویدئو کارگاه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد

او سرش را تکان می‌دهد. همان‌طور که آنها رویاگونه به هم چشم دوخته اند، تمام کسانی که در رستوران هستند به آنها نگاه می‌کنند.

هدیه ای به نام توجه کامل:

برای دیگران بسیار خوشایند است که توجه کاملتان را به آنها بدهید. وقتی کسی را مرکز توجه خود قرار می‌دهید، احساس می‌کند مهم است و شما به او خیلی توجه دارید. بر عکس این اتفاق هم صادق است. وقتی کسی واقعاً با شما مهربان است، وقتی علایق مشترک دارید احساستان بسیار خوب است، اینطور نیست؟

اکنون به کسی که واقعاً تحسینش می‌کنید فکر کنید. بازیگر مورد علاقه­تان، ورزشکار، نویسنده،  خواننده یا رهبر یک جامعه، کسی که شما در تخیلات خود دوست دارید او را ملاقات کنید. حالا فرض کنید آن شخص ناگهان وارد اتاق شما شود. آیا تمام توجه‌تان را به او می‏دهید؟ قطعاً! “در او غرق میشوید” توجه می‏کنید چه پوشیده است، چگونه به نظر میرسد، چه کار می‏کند. با علاقۀ بسیار به سخنانش گوش می‏دهید. به حالت چهرۀ او دقت می‏کنید، به لحن صدایش توجه می‏کنید. مشتاق هستید که عقایدش را بدانید. با احتیاط به آنچه می‏گوید واکنش نشان می‏دهید و اگر یک سری ویژگی‏های عجیب داشته باشد مسلماً آنها را قضاوت نمی‏کنید؛ آن را به عنوان یک ویژگی غیرعادی می‏پذیرید؛ و قطعاً در مورد آن ویژگی ناراحت نمی‏شوید. گاهی ما در حضور کسانی که آنها را تحسین می‏کنیم احساس اضطراب و نگرانی داریم، ولی به منظور گذراندن وقت بیشتر با این آدمها برای آن احساسات فضاگشایی می‏کنیم.

 در این سناریو شما توجه کامل‌تان را بذل می‏کنید، برای تجربه‌ها کنجکاو و گشوده هستید. در این لحظات شما احساس ارتباط عمیقی می‏کنید، به جای آنکه به ذهن خود بروید، کاملاً از آنچه در حال رخ دادن است آگاه هستید. مقصود من از پیوند خوردن این است.

در اوایل ارتباطتان، شما و همسرتان کاملاً مراقب هم هستید کنجکاو و “حضور” دارید ولی در طول زمان این جادو از بین می‏رود. غیرعادی نیست. برای همه اتفاق می‏افتد؛ زیرا ذهن شما یک نقاشی ازهمسرتان می‏کشد و آن نقاشی را جایگزین او می‏کند؛ اما نقاشی ثابت است و تغییر نمی‏کند و بعد از مدتی، شما تمام جزییات آن را می‏دانید. شما میلیون‌ها بار آن را دیده‌اید و دیگر به نظرتان شاهکار نمی‏آید؛ بنابراین در نهایت علاقه خود را از دست می‏دهید، قدر آن را می‏دانید ولی دیگر شما را نمی‏فریبد و بدین گونه ذره ذره به خستگی می‏رسید. گاهی از بازرسی او دست می‏کشید؛ اما با گذر زمان، نقص بیش‌تری در او می‏یابید. اگر به این عمل ادامه دهید به کراهت از نقاشی منجر می‏شود و برای روزهایی که به آن نگاه می‏کردید تأسف می‏خورید.

 بسیاری از روابط این راه­ها را طی کرده­اند. از شیفتگی تا تحقیر؛ اما نباید این‌طور باشد اگر این راهی است که در آن قرار دارید، شما باید سریعاً با توجه­آگاهی تغییر مسیر بدهید. به جای تمرکز بر تنفس‌تان بر همسرتان تمرکز کنید. کاملاً مشغول او شوید. به صورت، لب ها، چشم ها، ژست و اعمالش تمرکز کنید. به لحن صدایش ونحوۀ استفاده از کلمات توجه کنید. کاملاً در مورد احساسات و افکارش کنجکاو باشید. توجه کنید دنیا را چگونه می‏بینید. همسرتان اکنون لنگر شما می‌شود. وقتی غرق در افکارتان می‏شوید، مسیر توجه خود را تغییر دهید و حواستان را به همسرتان معطوف می‏کنید.

توجه­آگاهی به شما کمک می‏کند فرد را از نقاشی جدا کنید، متوجه می‏شوید در این انسان، عمق بیشتری نسبت به نقاشی ثابت وجود دارد. متوجه می‏شوید که نقاشی او یک کاریکاتور است. چند سمبل از فرد که به صورت نقاشی درآمده است. با دقت به نقاشی نگاه کنید. متوجه می‏شوید تنها یک لایه رنگ بر روی پارچه است؛ اما به فرد واقعی نگاه کنید و ببینید که چقدر او متفاوت است. شما عمل، زندگی و مفهوم را می­یابید.

کلمه “”engage از دو قست فرانسوی تشکیل شده “en” به معنای “ساختن” و “gage” به معنای “عهد و پیمان”. زمانی که شما با همسرتان پیوند می‏خورید، عهد، دوستی، توجه و احترام می‏بندید. ورای کلمه‏ ها شما این پیام را میفرستید که: که من به تو احترام می‏گذارم برایم مهم هستی و همیشه با تو هستم.

پیوند خوردن با همسرتان ممکن است سخت باشد. ذهن‌تان سعی می‏کند حواس شما را پرت کند. داستان پشت داستان برایتان می‏فرستد به امید آنکه شاید شما گرفتار یکی از آن‏ها بشوید، گاهی موفق می‏شود؛ اما شما می‏توانید در رها سازی، بهتر و بهتر عمل کنید. ممکن است احساسات دردناکی مانند خشم و رنجش را به عنوان مانع پیش رو داشته باشید.

یک مانع دیگر؛ حالت پاسخ‌خودکار است(همراهی کردن احساسات بدون توجه به اینکه چه چیزی واقعاً مهم است)؛ اما شما می‏توانید در ارتباط برقرار کردن با قلبتان و عمل مبتنی بر ارزشهایتان روز به روز بهتر شوید.

منبع: درمان پذیرش و تعهد با عشق (سفارش این کتاب)/ نویسنده: راس هریس/ مترجمان: پیمان دوستی، سپیده هدایتی، حسین محققی